Het is niet normaal!

8 van de 10 jonge vrouwen wordt op straat in Amsterdam lastig gevallen. Onacceptabel vindt onze burgemeester Femke Halsema. En dat is het ook. Dat vrouwen worden lastig gevallen weet ik helaas maar al te goed. Op de weg naar volwassenheid lijkt er een leger aan mannen klaar te staan om je als object te beoordelen en te behandelen. Keurende blikken over borsten en billen. Verlekkerde blikken die ongegeneerd blijven plakken. Mannen die met je oplopen en praatjes tegen je aanhouden. Mannen die je ongevraagd aanraken. Meningen die hardop worden geroepen over hoe boos je kijkt of hoe lief of welk cijfer je verdient. Getoeter. Gefluit. Gesis.

De dreiging die je soms voelt. De woede die er soms loskomt als je hun aandacht negeert. De angst soms als de man met de verlekkerde blik op dezelfde halte als jij uitstapt en het is donker en stil op straat. Ik ben om die reden wel eens langs mijn huis doorgelopen naar de avondwinkel op de hoek waarvan ik de aardige eigenaar kende en vertrouwde. Hij is even met me meegelopen en heeft voor mijn deur gewacht tot ik veilig binnen was. Ook heb ik menig blokje omgefietst, donkere stukken vermeden, gehold soms, uitnodigingen afgeslagen om in auto's te stappen, vriendelijk om geen gedoe (of erger) te veroorzaken, mijn ogen naar de grond gericht, weggekeken, op mijn tong gebeten en mezelf bedekt of minder aantrekkelijk gemaakt. In het hotel waar ik tijdens mijn studie in de giftshop werkte, kreeg ik regelmatig een briefje met een kamernummer in mijn handen gestopt. De eerste keer dat het gebeurde, probeerde ik de man in kwestie nog uit te leggen dat hij zijn gekochte spullen gewoon zelf moest meenemen. Tot ik zijn verlekkerde blik zag. 

Ik hoorde een man ooit opscheppen dat hij in één minuut kon scannen welke vrouwen in de ruimte aantrekkelijk waren en welke niet. Ik denk dat vrouwen in één minuut kunnen scannen of een situatie veilig is of niet en wat in het laatste geval haar opties zijn. Verdrietig genoeg leer je als vrouw dat je nooit helemaal vrij bent op straat, tijdens het uitgaan, in het openbaar vervoer en zelfs op het werk. Verdrietig genoeg leer je rekening houden met mannen die je lastig kunnen vallen. Verdrietig genoeg leer je oogcontact vermijden in sommige situaties. Weg te kijken. Neutraal te kijken. Verdrietig genoeg leer je dat er zoiets als aanleidingen kunnen zijn. Of gelegenheid. En dat jij dat schijnbaar moet bewaken. Verdrietig dat vrouwen schaamte voelen om iets dat mannen doen. Verdrietig dat het impact heeft op hoe je als vrouw in de wereld staat en beweegt. 

Het is in 2020 niet anders. Mijn oudste die klaagt over een man (van middelbare leeftijd!) die om haar heen blijft hangen in de supermarkt waar ze op zondag een bijbaantje heeft. Tot haar leidinggevende hem wegstuurt. Haar beste vriendin L. die in de bar waar ze werkt regelmatig briefjes met telefoonnummers in haar handen gestopt krijgt van mannen (van middelbare leeftijd!). Ze beloven haar soms zelfs dat ze op haar willen wachten tot ze vrij is (en het donker en stil is op straat). Mannen die verlekkerd naar mijn middelste (van veertien!) kijken. Vaders op het hockeyveld die even zijn afgeleid als er een team van jongvolwassen meiden het veld oploopt. En hun mond net zo open valt als het gesprek stil. En dan heb ik het hier alleen nog maar over intimidatie die niet uit de hand loopt of erger. Dan heb ik het niet over ervaringen van vriendinnen waar dat wel het geval was.

Het is niet normaal. En ik hoef hopelijk niet al teveel zinnen te wijden aan dat niet alle mannen... Of aan dat er ook niets meer mag tegenwoordig... Intimidatie is niet normaal. Vrouwen tot object maken is niet normaal. Meisjes tot object maken is niet normaal.

Wat kunnen we eraan doen? Zoals de burgemeester van Amsterdam doet. Het onderzoeken. Het bespreekbaar maken. Burgers ter verantwoording roepen én verantwoordelijk maken voor dit probleem. Meisjes en jongens op weg naar volwassenheid leren dat het niet normaal is. Benoemen als je het ziet gebeuren. Mannen aanspreken op hun gedrag. Of het nou je vriend is in de kroeg, de vader op het hockeyveld of de man in de supermarkt. Om hulp vragen en hulp bieden. En laten we de schaamte teruggeven aan waar die hoort, bij de daders.

Amsterdam start nu een campagne die is gericht op meisjes en vrouwen met #jijstaatnietalleen. Ik stel voor om een campagne te starten die gericht is op jongens en mannen met #gajeschamen. We maken een poster met een opsomming van het intimiderende gedrag waar mannen zich dagelijks schuldig aan maken. De titel van de poster? HET IS NIET NORMAAL. Deze hangen we op in scholen, openbare gebouwen en het openbaar vervoer. Delen mag onder #gajeschamen.