De moeder de vrouw

Mooi thema deze boekenweek: de moeder. Er bestaat volgens mij geen mooier woord (sorry vaders!) dan moeder of mama. Niks meer aan doen. Zou je denken. Maar stichting CPNB niet. Die gaf er een draai aan met de klinkende zin 'de moeder de vrouw'. Naar een gedicht van Martinus Nijhoff uit 1934 waarin de moeder centraal staat, aan het roer van het schip dat de dichter over de Waal ziet varen. Bedoeld als ode, legt de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek op hun site uit, geschrokken van de ophef die er ontstond. Het gaat ze immers om de sterke vrouw, niet die achter het fornuis alsof het een het ander zou uitsluiten. Verbaasd zijn ze ook. Want de keuze om een man over 'de moeder de vrouw' het boekenweekessay te laten schrijven, getuigt juist van emancipatie. Want, dat hij een man is, heeft ze er niet van weerhouden voor hem te kiezen. Dapper hoor. En daar hield het niet bij op, want ook voor het boekenweekgeschenk lieten ze hun oog vallen op een man, Jan Siebelink, waar ze het in hun verdediging verder maar niet over hebben. Verstandig. Want wat kun je daar voor zinnigs over zeggen, behalve dat het misschien grappig is dat het boekenweekgeschenk 'Jas van Belofte' door de stichting wordt aangeprezen als een ode aan een vriendschap, aan een vader, aan het schrijven.

Een zin als 'de moeder de vrouw' doet me niet denken aan Martinus Nijhoff. Wel aan moeder de gans, andere tijden, schorten en de geur van doorgekookte spruitjes. Heb ik niet lang over nagedacht, dat zijn gewoon de eerste gedachten die bij me opkomen. Niet prettig. Niet inspirerend. Niet van deze tijd. En aan de ophef te zien, ben ik niet de enige. Die verbaasde me dan ook niet. Wat me wel verbaast, is de verbazing van een Stichting die een brede taak als heel Nederland aan het lezen krijgen zo beperkt heeft opgepakt.

Zaten ze in een ivoren toren toen ze deze zin bedachten als paraplu voor de boekenweek? Waren er ook moeders de vrouwen bij?  Zou niemand zin hebben gehad - na een lange brainstorm - de nog langere wenteltrappen naar beneden te nemen om even hun neus naar buiten te steken? Even met hun voeten tussen de mensen te staan waarvoor... Zouden ze wel even gedacht hebben aan de mensen waarvoor... De mannen en de vrouwen. De vaders en de moeders. De jongens en de meisjes. De zonen en de dochters.  Of klopten ze elkaar al tevreden op de schouder? In hun nopjes? Nu alleen nog de schone taak een schrijfster te kiezen die - misschien wel onderbelicht in eerdere boekenweken - deze keer volop in het spotlicht kon staan. En hebben ze toen moeten erkennen dat schrijvers nu eenmaal... Ja, dat dat het toppunt van emancipatie zou zijn. Waar je ook meteen aan moet denken als we het hebben over 'de moeder de vrouw'.

Mooi thema deze boekenweek: de moeder. Niks meer aan doen. Zou je denken. Maar vanuit ivoren torens kijk je nu eenmaal anders naar de wereld die je aan je voeten denkt.