"Wil je kinderen nieuwsgierig maken naar het museum? Laat ze dan de eerste paar keren buiten wachten, terwijl jij binnen je tijd neemt", vertelde hij ooit voor de grap. "De volgende keer willen ze met je mee."
Ik wilde met hem mee en hij stelde me niet teleur. Dus toen ik me inschreef aan de Universiteit dacht ik aan mijn fijne leraar Nederlands met lichtjes in zijn ogen. Spijt heb ik nooit gekregen. Ik leerde onze Nederlandse taal van alle kanten beter kennen. Ik leerde debatteren en argumenteren. Ik ontdekte dat er meer Viergevers waren en hing aan de lippen van Herman Pleij. Ik liep stage bij Prometheus Bert Bakker en ontdekte hoe hard de stem van Mai Spijkers kon galmen in het oude herenpand. Ik ontdekte het werk van Astrid Roemer en schreef een scriptie over haar verwantschap met Afro-Amerikaanse schrijfsters. Het kostte me een extra jaar, waarin ik misschien wel het meeste over mezelf leerde. Mijn scriptie-begeleider Bert Paasman was streng maar trots toen ik uiteindelijk afstudeerde. Hij liet me visitekaartjes drukken met Drs. in de Nederlandse Taal en Letterkunde, dik gedrukt om het nooit meer te vergeten.
Na mijn studie ging ik geen les geven. Ik kwam terecht in de digitale wereld, maar mijn liefde voor taal bleef de rode draad. Een leven lang schrijven en lezen heeft me veel gebracht. Ik ben in ontelbaar veel werelden gestapt, gewoon vanuit mijn luie stoel. Ik vond herkenning en vervreemding, ontdekte nieuwe manieren om naar talloze zaken te kijken en vond woorden om de gedachten in mijn hoofd en de zaken van mijn hart op papier te zetten. Mooie zinnen en woorden kunnen me nog altijd ontroeren. Ik schrijf ze op om te bewaren.
"Jij hebt nog een buitenwereld, ik heb alleen nog een binnenwereld." (Remco Campert tegen Kees van Kooten)
"Ik ben enkelvoud geworden."... "Leefdienst, weet je nog?" (Carolien Spaans in Doet Sneeuw Pijn)
"Hoe ouder ik word, des te meer ik geloof dat we alleen voor jou uitgevonden zijn. En als er een goede reden is om uitgevonden te worden, dan ben jij het." (Mariana Leky in Vanuit hier zie je alles)
Nu lees ik dat de student Nederlandse Taal en Letterkunde een bedreigde soort is. De VU heeft voor dit studiejaar maar 6 inschrijvingen. Dat is niet voldoende, lees ik verder, omdat de VU dan verlies lijdt. Alsof het om een bedrijf gaat en haar winstgevendheid in het geding komt. Een columnist geeft de schuld aan de middelbare scholen dat Nederlands niet meer sexy is, ook al zo'n opvallend gekozen combinatie. Ik weet er niet voldoende van om te verklaren waarom onze eigen taal en letterkunde de moeite van het studeren nog maar voor een enkeling de moeite waard is. Ik kan me voorstellen dat het probleem meer ligt bij de efficiency die het onderwijs in is geslopen. De druk op presteren en het onderling concurreren. De financiële uitdaging waardoor tijd en nog eens kunnen kiezen in de verdrukking komen. Het denken in een baan in plaats van intrinsieke interesse. Een politiek waar meer aandacht is voor koopkracht dan voor de wijsheid en troost van letteren en cultuur, niet alleen die van oudsher maar ook van nu en straks.
Dat de studie Nederlands dreigt te verdwijnen zegt niet zoveel over de liefde voor taal of de liefde voor literatuur. Ik durf te geloven dat die hardnekkig is, onder jong en oud. Het zegt iets over de liefde voor goed onderwijs. Goed onderwijs voor iedereen. Als recht en niet als product.
En gelukkige leerlingen zullen ons weer de mooiste dingen leren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten